Open Joodse Huizen van Verzet in Haarlem - Hagestraat 10 - Harry Habraken

HAARLEM - Het Rosenstock-Huessy Huis is het voormalige Sint Jacobs Godshuis voor wezen, armen en bejaarden. Tijdens de oorlog zaten hier tal van onderduikers verborgen. Directeur Harry Habraken verzorgde er verzetsdrukwerk. Hij werd aan het einde van de oorlog verraden en werd in april 1945, samen met 19 anderen bij wijze van represaille gefusilleerd. Twee van zijn kleinkinderen vertellen het indrukwekkende verhaal van hun grootvader.

Wezen, onderduikers en 50 hongerigen aan de poort

De oorlogsjaren waren vanzelfsprekend moeilijke tijden voor het Sint Jacobs Godshuis. Van bieten en kroten, bij elkaar gescharreld tijdens voedseltochten naar de Haarlemmermeer op een fiets met houten banden, moest de keukenzuster met beperkte brandstof iets eetbaars zien voor te schotelen. Niet alleen voor de eigen bewoners, ook voor de hongerige mensen die aan de poort verschenen – dagelijks zo’n vijftig – en voor de onderduikers die het huis herbergde. Deze zaten bijvoorbeeld verstopt in een verborgen ruimte onder het plafond van de kapverdieping, boven de klok.

De katholieke drukkerij, waar de weesjongens een vak leerden, draaide nog lange tijd zo goed en zo kwaad als het ging door.
Directeur van de drukkerij, Harry Habraken (1883-1945), verzorgde in 1944 illegaal drukwerk voor de Binnenlandse Strijdkrachten. Bij het uitblijven van de bevrijding werd het materiaal elders in het complex verstopt. Habraken werd verraden door een ex-verzetsman, van zijn bed gelicht en zonder afscheid te kunnen nemen overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.

Een zoektocht naar de papieren en het zetsel leverde in eerste instantie niets op: met een dwaalspoor door het doolhofachtige gebouw – rakelings langs de onderduikers – wist een dappere zuster vooral lege kasten en koffers aan te wijzen. Uiteindelijk heeft Habraken de verstopplek prijsgegeven, namen heeft hij nooit genoemd.

Glas-in-lood herdenkingsramen

Als dank dat het Godshuis een wraakactie bespaard bleef, spaarden de onderduikers en zusters zes glas-in-lood ramen voor de kapel bij elkaar, vervaardigd door glazenier Balendong: voorstellingen uit het leven van St. Jacob, met daarin verwijzingen naar de naziterreur.

Met Habraken zelf liep het niet goed af: in april 1945 – een kleine maand voor de bevrijding – is hij met 19 andere mannen als represaille voor een vuurpeloton gefusilleerd. Hij is herbegraven op de Eerebegraafplaats van Overveen.