Hannie Schaft - Herdenking 2015 Haarlem - met Jim Bakkum - Ik zie jou

Muzikale theatervoorstelling Hannie Schaft
HAARLEM - Op zondagmiddag 29 november was in de Grote- of Sint Bavokerk van Haarlem de Nationale Hannie Schaft herdenking. De verzetsstrijder Hannie Schaft werd bekend als 'het meisje met het rode haar'. Eén van de hoogte punten deze middag was het optreden van Jim Bakkum en Roos van Erkel. Zij zijn de hoofdrolspelers in de muzikale theatervoorstelling “Het meisje met het rode haar” die met succes door Nederland toert. Jim zong ‘Ik zie jou’ en samen met Roos ‘Aan het einde van alles’.

Over het leven van Hannie Schaft zijn diverse boeken geschreven, waaronder haar biografie uit 1956 van Theun de Vries. Dat boek is verfilmd in 1981 door Ben Verbong, met Renée Soutendijk in de hoofdrol. Die biografie is nu de basis geweest voor de muzikale theatervoorstelling Het meisje met het rode haar, die afgelopen maandag in première ging in Hannie’s geboortestad Haarlem. De titelrol wordt gespeeld door Roos van Erkel, Jim Bakkum speelt de rol van Hugo (zoals Jan Bonekamp in deze voorstelling heet) en er zijn bijrollen voor Sjoerd Pleijsier en Joke de Kruijf als ouders van Hannie alsook Stefan de Kogel, Stephan Mooijman, Sanne Bosman, David van den Tempel, Marlijn van Dijk, Victor Marinus en Hilke Bierman.

Het beeld van de verzetsstrijders dat wordt neergezet is niet dat van een vastberaden superheld; het zijn mensen van vlees en bloed, die zich door al hun angsten en beperkingen niet laten weerhouden om in actie te komen, omdat niets doen gewoonweg geen optie is. Hannie wil niet dat ze zich, omdat ze een vrouw is, moet beperken tot huishoudelijk / administratieve karweitjes; ze wil echt in actie komen. Roos speelt een vastberaden, krachtige Hannie, maar laat ook haar emoties, twijfels en breekbaarheid zien. Ze zingt de nummers (gecomponeerd door Tom Bakker) kristalhelder en heeft een mooie dynamiek.

Jim Bakkum heeft de lastige bijkomstigheid dat hij gedurende het grootste deel van de voorstelling dood is. Hij is vrijwel continu in de nabijheid van Hannie en moet met stil spel over haar waken. Vlak na zijn dood belooft hij in het prachtige lied ‘Ik zie jou’ dat hij er altijd voor Hannie zal blijven zijn, één van de muzikale hoogtepunten van de voorstelling en mogelijk een klassieker in wording die ook na deze voorstelling gezongen zal blijven worden.

Het spel kenmerkt zich door verstilling, versterkt door een minimalistisch decor en dito belichting. De eerste akte lijkt wat traag, hoewel het een periode van twee jaar beslaat, tot aan de dag van de landing in Normandië. In de tweede akte komt er meer vaart in en wordt de spanning van het uitkijken naar de bevrijding goed opgebouwd. Scriptschrijver Allard Blom heeft goed werk verricht in het vormgeven van de personages; ze zijn menselijk, realistisch en vertonen een mooie ontwikkeling.

Hannie Schaft werd op 17 april 1945, drie weken voor het eind van de oorlog, gefusilleerd in de duinen bij Bloemendaal. Op 27 november 1945 is ze met militaire eer herbegraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal in Overveen.

Jannetje Johanna Schaft, nu beter bekend onder haar schuilnaam Hannie of haar bijnaam ‘Meisje met het rode haar’, was één van de bekendste Nederlandse verzetsstrijdsters uit de Tweede Wereldoorlog. De rechtenstudente weigerde in 1943 de beruchte loyaliteitsverklaring te tekenen, stopte daarom met haar studie en keerde vanuit Amsterdam terug naar haar geboorteplaats Haarlem. Ze was een overtuigd communiste, regelde dat haar Joodse vrienden bij haar ouders konden onderduiken en ging zelf in het gewapende verzet. Bij de RVV (Raad van Verzet) pleegde ze diverse aanslagen, op Duitsers en Nederlanders die met de Duitsers collaboreerden. Ze ontmoette daar ook Jan Bonekamp, die tijdens een aanslag op de Zaandamse politiecommissaris Ragut om het leven kwam. Eind maart 1945 werd ze gearresteerd, omdat ze illegale bladen en een wapen bij zich had. Op bevel van SS-Sturmbannführer Willy Lages (één van de oorlogsmisdadigers die bekend stonden als “de vier van Breda”) werd ze drie weken voor het einde van de oorlog doodgeschoten door de NSB-er Maarten Kuiper (ook betrokken bij de arrestatie van de onderduikers in Het Achterhuis), in de duinen bij Bloemendaal. Voor haar strijd tegen de nazi’s kreeg Hannie in 1946 postuum het Verzetskruis 1940-1945 en de Medal of Freedom, een speciale Amerikaanse onderscheiding.

##