Dag van de Architectuur 2022 Haarlem - De Koepel

HAARLEM - Zaterdag 18 juni was de landelijke Dag van de Architectuur. Zoals ieder jaar organiseerde het ABC Architectuurcentrum op deze dag opstellingen, rondleidingen en presentaties in gebouwen en op locaties in Haarlem waar je normaal gesproken niet zo snel achter de schermen kan kijken.

De Haarlemse Dag van de Architectuur ging van start op zaterdag om 10.00 uur met de traditionele aftrap door Haarlemse wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Floor Roduner in De Koepel. Deze voormalige gevangenis is en wordt een nieuw (t)huis voor velen om te werken, studeren en op het terrein te wonen.

De Koepelgevangenis van Haarlem, in de volksmond ook wel de Koepel genoemd, is een voormalige strafgevangenis. Het gebouw is een van de drie koepelgevangenissen die Nederland kent. De andere twee bevinden zich in Arnhem en Breda.

De Koepelgevangenis in Haarlem werd van 1899 tot 1901 gebouwd door justitiearchitect W.C. Metzelaar. Hij baseerde zich op het ontwerp van zijn vader Johan Frederik Metzelaar, die in Breda en Arnhem reeds koepelgevangenissen had gerealiseerd. Net als de andere koepelgevangenissen is ook de koepelgevangenis in Haarlem een rijksmonument.
Gevangenis de Koepel in Haarlem is in 2016 gesloten. Daarna is het terrein tijdelijk gebruikt als opvangcentrum voor Syrische vluchtelingen. Anno 2017 ontstonden de plannen om in het gebouw onder andere een university college onder te brengen.

In 2019 zetten de gemeente Haarlem, de stichting Panopticon, de SRH Grupe en de Global School for Entrepreneurship hun handtekening onder een samenwerkingsovereenkomst, waarmee deze instanties te kennen gaven nu echt te gaan beginnen aan het realiseren van onderwijs- en woonvoorzieningen in de voormalige koepelgevangenis. Er is door stichting Panopticon een ontwerp-omgevingsvergunning monument aangevraagd. Deze ontwerp-omgevingsvergunning voorziet in de restauratie en het gedeeltelijk veranderen van het ronde cellengebouw en het administratiegebouw van het complex. Panopticon wil onder andere het dak van De Koepel isoleren, de cellen leeghalen en de ramen in de gevel vergroten. Tijdens de verbouwing is een kelder uitgegraven. In deze kelder is de bioscoop gerealiseerd. Deze bioscoop met 6 zalen is de FilmKoepel gaan heten.

Het landelijke thema dit jaar was (T)HUIS en de vraag die we stelden was: ‘Waar voelen we ons thuis en vooral hoe ziet dat (T)HUIS eruit?’ Maar ook: Wat maakt een plek voor de bewoner of gebruiker tot ‘thuis’? Wat geeft dat gevoel? Op deze Dag stonden op tal van locaties de deuren open.